
Атыраулық эколог Жансая Накимжанова Ақтауда өткен «Менің Каспийім» конференциясында Каспий теңізіне деген бала күнгі сезімдері мен бүгінгі алаңдаушылығын бөлісті, деп хабарлайды otpannews.kz.
Жансаяның айтуынша, ол бала кезінде отбасымен жыл сайын Ақтауға келетін. Жайық жағасында да демалғанымен, теңіз оның жүрегінде ерекше орын алған.
«Мен теңізді әрдайым бір сиқыршы, сақалының орнына көбігі бар «Теңіз-ата» бейнесінде елестететінмін. Әдетім бойынша алғаш суға кіргенде: «Сәлем, Теңіз-ата!» деп амандасатынмын. Неге олай істегенімді білмеймін, бәлкім, үлкенге құрметтен болар. Бірақ сол сәттен бастап өзімді теңізде әрдайым жайлы сезінетінмін», – дейді ол.
Бірнеше жыл өткен соң, институтта оқып жүрген кезінде Жансая Арал теңізіне барған сапарын еске алды.
«Біз бір кезде теңіз болған, бүгінде қураған табанында жүріппіз. Бұл – үмітсіздік пен кінәліліктің аралас сезімі еді. Сол кезде ойладым: 20-30 жылдан кейін Каспийдің орнында да бос жазық жатыр деп айтқанын естігім келмейді. Бірақ ең қорқыныштысы – Каспий қазірдің өзінде үнсіз кетіп барады. Бұл – тым баяу, көзге бірден түспейтін апат. Ал адамдар оған үйреніп кетеді», – деп алаңдады эколог.
Жансая Накимжанова Каспийдің тартылуы экожүйеге орасан зиян тигізетінін атап өтті: жағалау бос қалады, итбалықтар мен балықтар қырылады, уылдырық шашатын аймақтар жоғалады.
Сонымен қатар ол экологиялық құқықтарды қорғау тетіктері туралы да айтты.
«Біздің экологиялық құқықтарымыз көбіне ұсақ-түйек жағдайларда да бұзылады. Мысалы, теңіз жағалауына рұқсатсыз кафе салып қояды. Ал ірі компаниялар қоғамдық тыңдаулар өткізіп, қоғам пікірін ескеруге міндетті. Жақында «Қаламқас-Хазар» кен орнында теңіз түбін тереңдету жұмыстарына қатысты тыңдаулар өтті. Бұл бизнес үшін пайдалы болғанымен, теңіз экологиясы үшін зиянды. Мұндай тыңдауларда қоғам сұрақ қойып, пікір қалдыра алады. Бұл – шын мәнінде жұмыс істейтін тетік, бірақ оны білетіндер аз», – деді ол.
Экологтың пікірінше, Каспийді сақтап қалу үшін қоғам үнсіз қалмауы керек, әр азамат өз даусын айтуға және табиғатты қорғауға үлес қосуға тиіс.
